Victor Lamme - De vrije wil bestaat niet

Victor Lamme - De vrije wil bestaat niet: over wie er echt de baas is in het brein (2010)

pag. 74
Verwijzend naar Libet: pas na een halve seconde prikkeling kunstmatig opgewekte hersenprikkeling door elektrische stimulatie van de hersenschors treedt een bewuste sensatie op.

Verder vergeleek hij de prikkeling van de hersenschors op de huid met de directe prikkeling van de huid. Op tijdstip 0 begint de prikkeling van de hersenen, pas na een halve seconde wordt deze prikkeling bewust.
Vervolgens wordt halverwege deze halve seconde de huid geprikkeld op een andere plek dan de overeenkomstig geprikkelde plek van het hersenschors. De patiënten voelen dan de prikkeling van de arm voor de prikkeling in de hersenschors was opgewekt!
Omdat het vrij lang duurt voordat een bewuste sensatie ontstaat, concludeerde Libet dat het brein gebruikmaakt van een soort terugplaatsen in de tijd. "Op het moment dat de hersenen het bewustzijn over een gebeurtenis opwekken, is die gebeurtenis alweer een halve seconde geschiedenis. Om toch het gevoel van hier en nu te bewaren plaats het brein de sensatie terug in de tijd naar het moment dat de informatie binnenkwam. Op die manier kan ook een gevoel van synchronie blijven bestaan tussen sensorische gebeurtenissen en acties die door het bewustzijn worden geïnitieerd."

pag. 75
Tegenwoordig wordt algemeen geaccepteerd dat het bewustzijn met een vertraging van tussen de 0,2 en 0,3 seconde ontstaat.

Met Transcraniële Magnetische Stimulatie (TMS) kan voor een paar milliseconden de elektrische signalen die de hersencellen aan elkaar doorgeven worden onderbroken. Tony Ro liet mensen handbewegingen maken naar lichtjes op een computerscherm en stelde het apparaat zo af dat 0,1 seconde na het verschijnen van een vlekje het desbetreffende visuele hersenschors dat dat verwerkt wordt geraakt. Het bewustzijn van de vlekjes was verdwenen. "Het directe bewijs voor het feit dat bewustzijn achter de feiten aan loopt was geleverd."

Pag. 77
Het onbewuste wordt in het algemeen gezien als primitief en instinctief. Maar juist bij snelle reacties op de buitenwereld excelleert het onbewuste. Onbewuste herkenning van plaatjes op bepaalde eigenschappen gaat heel snel. Deze plaatjes kunnen dan niet bewust herinnerd worden,"Blijkbaar kan ons visueel systeem ranzendsnel vaststellen waar een scene over gaat, maar wordt dat daarna niet opgeslagen in het geheugen."

pag 126
Een kort afgebeelde beeldje wordt al snel bewust waargenomen. Als zo'n beeldje wordt gemaskeerd door een beeld dat daarna wat langer in beeld is dan dringt het niet meer door tot het bewustzijn. Toch wordt het wel onbewust waargenomen.

pag. 128
"Dat suggereert sterk dat onbewuste informatie wel degelijk een invloed kan hebben op ons gedrag."

pag. 130
"Het lijkt er dus op dat onbewuste signalen op precies dezelfde manier ons gedrag beïnvloeden als bewuste signalen, en daarvoor ook dezelfde hersendelen gebruiken."

pag. 169

Het gevoel van controle over het lichaam en die daadwerkelijke controle zijn waarschijnlijk 2 gescheiden processen. Bij bijvoorbeeld het alien hand experiment gaan die 2 processen niet meer samenvallen.

pag. 172

"Als je een lichaamsdeel maar lang genoeg dingen ziet doen die passen bij wat je denkt) of in ieder geval hoort) ontstaat blijkbaar vanzelf de illusie dat dat lichaamsdeel ook ponder jouw commando valt." Voorbeeld is de rubber hand illusie.

pag. 177

"Het is duidelijk dat het gevoel van het 'ik' zijn oorsprong vindt in de hersenprocessen. Op hun beurt hangen die hersenprocessen weer af van wat er wordt gezien en gevoeld, In de loop van onze ontwikkeling hebben we zo vaak naar ons lichaam 'gekeken' dat er een onuitwisbaar gevoel is ontstaan dat dat lichaam van ons is. Maar er is maar bitter weinig nodig voor nodig om dat gevoel uit te wissen. Een minuutje naar een ander 'kijken', en we stappen over naar een ander. Het 'ik' is een nogal onbetrouwbare partner van het lichaam, en gaat vreemd zodra het zijn kans schoon ziet.
Bovendien lijkt het om nogal delicate hersenprocessen te gaan. beschadigingen, tumoren of epilepsie in de gebieden die het lichaamsbeeld bewerkstellingen leiden tot allerlei verstoringen van dat lichaamsbeeld. Mensen zien dubbelgangers, of zien zichzelf vanuit een andere positie."

pag. 178
"Zo beschouwd lijkt het 'ik' niet veel meer dan een optelsom van sensorische informatie uit het eigen lichaam, zoals binnenkomt via het zien, het gevoel (ook van spieren en gewrichten zelf ), en het evenwicht."

pag. 194
Sperry en Gazzaniga onderzoek bij split brain patienten suggereert dat er sprake is van 2 afzonderlijke geesten in 1 hoofd.

pag. 197
Als een voorwerp aan split brain patient aan het linkergezichtsveld getoond wordt of met de linkerhand wordt betast en dus waargenomen wordt in het niet-talige rechterhersenhelft dan kan dat voorwerp wel worden teruggevonden. Maar het voorwerp kan niet mondeling of schriftelijk worden benoemd.

pag. 204
"De talige linkerhersenhelft probeert voortdurend te begrijpen wat de rechterhelft doet"".

pag. 205
Als de rechterhersenhelft een opdracht krijgt dan neemt de linkerhersenhelft alleen de uitvoering van die opdracht waar Van de opdracht zelf heeft de rechterhelft geen weet. De rechterhelft geeft dan in volle overtuiging een reden aan voor de uitvoering door de linkerhelft. Deze reden is dan gebaseerd op de uitvoering en niet op de opdracht. Uiteindelijk moet de rechterhelft maar raden naar die reden.

pag. 206
Gazzinga geeft aan dat in de linkerhersenhelft blijkbaar een mechanisme zit dat het gedrag van de persoon interpreteert - de brain interpreter.

pag. 207
Gazzinga geeft aan mensen de sterk neigen om overal verklaringen voor te willen geven. De linkerhersenhelft is altijd op zoek naar verklaringen.

pag. 210
Lamme geeft aan dat de linkerhersenhelft functies heeft als taal, analyse en begrip. Hier worden theorieën gemaakt, om de rechterhelft te begrijpen en om vat te krijgen op onze omgeving.

Volgens Gazzinga zit het bewustzijn voornamelijk in de linkerhelft. De rechterhelft is meer het bewustzijn dat dieren ook hebben. In de linkerhelft zit het 'ik'. De brain intepreter is de essentie van het menselijk bewustzijn.

pag. 211
"Ook bij gezonde proefpersonen verzint de kwebbeldoos een 'logische' reden voor gedrag dat eigenlijk voorkomt uit een optelsom van onbewuste invloeden en genetisch bepaalde voorkeuren. Het door de brain interpreter geconstrueerde 'ik' denkt te weten hoe het zit, denkt te bepalen wat er gebeurt."

pag. 213
Lamme geeft aan dat de reden dat de kwebbeldoos ook met onszelf aan de haal gaat waarschijnlijk dat wij sociale dieren zijn. Theory of Mind (ToM) geeft het vermogen aan om onszelf in anderen te verplaatsen.

pag. 217
Geleidelijk aan zijn we ToM ook op onszelf gaan toepassen. "ergens in de evolutie is de mens gaan denken dat het voorspellen van zijn eigen gedrag aan de hand van begrippen als willen en weten ook daadwerkelijk de oorzaak van dat gedrag is. De voorspelling lijkt namelijk vaak juist. Voor een deel is dat omdat het vaak helemaal niet om voorspellingen gaat , maar om attributie achteraf: de brain interpreter bekijkt de situatie van voor de daad, en die daarna, en verzint een geschikte keten van mentale causaliteit om de twee te verbinden. Dat lijkt dan uiteraard snel te kloppen."

pag. 218
"Het vermogen om ToM toe te passen op ons zelf wordt dagelijks vele uren getraind. Bij een volwassene is het eigen gedrag dat ToM 'observeert' intussen zo bekend en voorspelbaar, dat de voorspellingen bijna altijd juist zijn. Slechts af en toe verrassen we onszelf, of stellen we onszelf teleur. Bekend zijn natuurlijk de voorbeelden van mensen die in een gevaarlijke situatie ineens een heldendaad verrichten tegen hun eigen verwachting in."

pag. 219
""Zo faalt ToM , zelfs wanneer toepast op onszelf, wel vaker, en juist wanneer het gaat om de belangrijke keuzes in het leven. Wie van tevoren wordt gevraagd hoe zijn ideale partner eruit zou moeten zien wordt later bij een speeddatingsessie toch verliefd op iemand met een heel andere kleur haar of ogen, of juist dat stoer uiterlijk dat tevoren zo werd afgekraakt."

pag. 220
"De grote vergissing die daarbij wordt gemaakt is dat die gedachten en intenties worden gezien als de oorzaak van het gedrag. at zijn ze niet."

pag. 221
"Als we het gedrag van de wezens om ons heen kunnen voorspellen, kunnen vangen in een theorie, zijn we tevreden. Lukt dat niet, dan hebben we een andere theorie. Die van de vrije wil. Terwijl het niet veel meer is dan het falen van onze voorspellingsmodule....
Wij kennen de geschiedenis van zijn brein en alle andere omstandigheden" die werkelijk bepalen wat hij gaat doen natuurlijk niet tot in alle andere omstandigheden die werkelijk bepalen wat hij gaat doen natuurlijk niet tot in alle neurale details;. Geen wonder dat we er wel eens naast zitten. We moeten dus wel zoiets als vrije wil in de formules opnemen om ons beeld over die ander compleet te houden. Zonder vrije wil is onze theorie over die ander maar half af. En precies hetzelfde geldt waanneer we kijken naar onszelf. Het beeld dat we hebben van onszelf, van onze eigen drijfveren, wensen en remmingen, is ook  iet compleet zonder zoiets als vrije wil. Omdat ook wij de complete geschiedenis van ons brein niet kennen. En daarmee bestaat de vrije wil natuurlijk nog niet. Een psychologische theorie over onszelf en anderen is iet compleet zonder begrippen als willen, wensen, of kiezen. Maar onze ware aard - ons echte ik - heeft dat allemaal niet zoveel te maken.
Veel mensen voelen zich ongemakkelijk bij het idee dat zij met hun ratio en gedachten niet het gedrag controleren, maar dat slechts becommentariëren."

pag. 231
Volgens onderzoek van Adriaan de Groot heeft schaken meer te maken met geheugen dan met denken. "Eigenlijk wordt in de eerste seconden al een hoofdzet gekozen, net zoals een diagnose opborrelt bij een arts. "De gevolgen van die zet worden daarna nog wel doorgerekend, maar vaak is die eerste zet ook de definitieve keuze...
Dat is het wezen van de beslissing van de expert. Hij denkt niet na, want hij weet dat dat niet veel toevoegt aan zin beslissing. Hij vertrouwt op zijn jarenlange ervaring met soortgelijke problemen hem vanzelf naar de juiste oplossing leidt."

pag. 260
Het lijkt erop dat met  een hersenscan beter kan worden voorspeld wat iemand gaat doen, dan door het aan die persoon te vragen.